Bezienswaardigheden in Fez

Fez, een stad die al werd gesticht achtste eeuw, heeft door de lange geschiedenis tal van interessante bezienswaardigheden. Op deze pagina laten we een aantal van deze bezienswaardigheden zien waarvan wij vinden dat je zeker gezien moet hebben wanneer de stad Fez bezoekt. Hoewel wij een mooi gevarieerd palet aan bezienswaardigheden presenteren is het natuurlijk niet mogelijk om al het moois dat de stad te bieden heeft te delen met onze lezers. Toch krijg je een goed beeld van al het moois dat er in deze oude belangrijke Marokkaanse stad te vinden is. Laat je verrassen door de prachtige bezienswaardigheden die deze stad te bieden heeft. Tal van verschillende groeperingen hebben het hier ooit voor het zeggen gehad. Zo krijg je een mooie variatie van trekpleisters die dateren uit de tijd van de Idrisiden, de Meriniden, de Saadi, de Fransen en natuurlijk sporen uit de huidige tijd.

Een van de bezienswaardigheden die al vrij snel in het oog zal springen is de Bab Bou Jeloud. Dit is namelijk een poort die toegang verschaft tot de oude binnenstad, de zogeheten Medina van Fez. Hoewel deze stadspoort eruitziet alsof ze al eeuwen de toegang tot de stad opgesierd is dit toch een beetje bedrog. De naam van de poort dateert wel uit een periode die teruggaat naar een tijd lang voordat de poort er was. Deze poort werd in 1913 gebouwd door de Fransen die het hier toen voor het zeggen hadden. Opvallend aan de poort zijn de prachtige façade en de kenmerkende vormen. De stijl waarin De Poort is opgebouwd lijkt erg op de Moorse architectuur. De poort die in 1913 is gebouwd vervangt een ingang die waarschijnlijk dateert uit de twaalfde eeuw. Originele delen hiervan kun je nog steeds zien naast de huidige toegang. In de volksmond wordt deze toegang ook wel de blauwe poort genoemd. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de prachtige kleuren van het mozaïek dat je terugvindt aan de buitenfaçade van de toegangspoort. Je dient er wel rekening mee te houden dat als je de naam blauwe poort als herkenningspunt wil gebruiken dat je lang zult zoeken wanneer via deze poort de medina weer wilt verlaten. Aan de binnenzijde is de poort namelijk groen. De blauwe kleur is overigens wel een bewuste keuze geweest, want dit zijn de kleuren van de stad en hiermee worden de bezoekers aan Fez welkom geheten. De groene zijde aan de andere kant van de poort verwijst dan weer naar de islam.

Een typisch gebouw dat bewijst naar de Merinidische cultuur is Madrassa Bou Inania. Deze madrassa is gebouwd in 1356. Dit werd gedaan in opdracht van Abu Inan Faris. Een madrassa kan uit het Arabisch vertaald worden naar een religieuze school. Deze scholen werden voor het eerst gesticht in de elfde eeuw en zorgen tot op de dag van vandaag ervoor dat vele kinderen kunnen genieten van gratis onderwijs, voedsel en kleding. Naast dat de madrassa dienstdeed als school werd het ook gebruikt als gemeenschappelijke moskee. Hiermee is het een unieke madrassa, want ze is de enige in Fez met een minaret. Sinds 1981 maakt de Madrassa Bou Inania deel uit van de werelderfgoedlijst van UNESCO. Het gebouw is dan ook werkelijk prachtig en één van de beste voorbeelden uit de Merinidische tijd. Let tijdens je bezoek aan het gebouw op de vele prachtige vormen die terug te vinden zijn in de architectuur en de directe omgeving van het bouwwerk.

Eén van de unieke plekken die je in Fez kunt bezoeken is de leerlooierswijk. In deze wijk zijn er nog altijd tal van lieden die deze oude ambacht beoefenen zoals dat ook honderden jaren geleden al gebeurde. Sta er ook bij stil dat omstandigheden waarin deze mensen hun werkzaamheden verrichten niet de beste zijn. De hele dag door staan ze in de brandende zon de huiden te bewerken. De huiden zijn veelal afkomstig van geiten en lammeren. Zij bewerken de huiden tot leer en verven deze in een groot scala aan verschillende kleuren. Daarmee oogt het schouwspel van deze werklieden zeer kleurrijk. Het werk is niet gezond door de brandende zon en ook door de lucht die zijn de hele dag moeten inademen, maar ze hebben werk en zijn er blij mee. Het moge duidelijk zijn dat in en rond de wijk tal van winkeltjes te vinden zijn waar leerproducten worden verkocht.

De Karaouine Moskee werd al gebouwd in het jaar 859. De moskee bevindt zich in de Medina van Fez en is één van de oudste moskeeën ter wereld. Het huidige bouwwerk van de moskee dateert uit de twaalfde eeuw. In totaal kunnen 20.000 gelovigen hier gelijker tijd bidden tot Allah. Naast het gebedshuis is er ook een universiteit verbonden aan de Karaouine Moskee. De gebedsruimte is betreden via een van de veertien deuren die hiertoe toegang geven. De gebedsruimte zelf bestaat uit maar liefst zestien schepen. Dit enorme dak rust op in totaal 270 zuilen. Wanneer je de moskee goed wilt kunnen bezoeken doe je er goed aan om jezelf te bekeren tot de islam. Het is helaas niet toegestaan dat niet-moslims het gebedshuis betreden. Mocht je geen aanhanger zijn van de islam en het ook niet voor over hebben om je te laten bekeren, dan kun je natuurlijk altijd het gebouw van buiten bewonderen en een beetje naar binnen gluren. Dit is ook al zeer de moeite waard.

Een gebouw dat je wat ons betreft zeker niet mag missen wanneer je Fez bezoekt is Dar el-Makhzen. Dit is een koninklijk paleis van de stad Fez. Wanneer de koning verblijft in deze wonderschone stad is dit zijn residentie. Het paleis is alleen te bewonderen aan de buitenzijde, maar dat is al meer dan de moeite waard. Let vooral op de prachtige façades met mozaïeken en de gouden deuren. Het koninklijk paleis is ook vrij eenvoudig te vinden, want het ligt op een wat hoger stuk net buiten de oude stad. Op deze manier kon en kan de koning nog altijd de stad goed in de gaten houden wanneer hij deze bezoekt. Oorspronkelijk werd het paleis gebouwd voor de Merinidische vorsten die het gebouw gebruikten als een versterking. Deze voormalige machthebbers ondervonden namelijk redelijk wat opstand van de lokale bewoners van Fez. Het paleis is gesitueerd aan een groot leeg plein, waardoor het bouwwerk nog krachtiger en bombastischer overkomt dan ze al is. Naast dat je het koninklijk paleis van buiten kunt bewonderen, kun je vanaf deze plek ook uitkijken over de verschillende stadsdelen van Fez.

Op een heuvel, net buiten het historische stadsdeel van Fez, liggen de Merinidische graven. Deze tombes en graven markeren de restanten van de aanwezigheid van de Merinidische machthebbers. De hooggeplaatsten en notabelen van deze cultuurgroep werden hier ter aarde gesteld. De graven dateren waarschijnlijk uit een periode van zo’n rond het einde van de veertiende en het begin van de vijftiende eeuw. Dit was de periode dat Fez de hoofdstad was van het Merinidische vorstengeslacht. Hoewel er over de graven niet heel veel bekend is, is de locatie toch zeer interessant om te bezoeken. De begraafplaats is namelijk gesitueerd op een heuvel net buiten de stad. Hierdoor heb je een spectaculair uitzicht over de stad Fez. Voor velen is dit misschien wel de hoofdreden om deze plek te bezoeken. Rond de stad is dit één van de mooiste uitkijkpunten. Bovendien hoef je er ook niet een hele dag voor uit te trekken, want na het genieten van het uitzicht en het maken van een paar foto’s heb je het ook wel weer zo’n beetje gezien. Het voordeel van een bezoek aan deze locatie is dan weer dat ze goed in te plannen is omdat ze weinig tijd in beslag neemt.

Marokko, met name ook Fez, is bekend om een eeuwenoude cultuur van houtbewerking. Wanneer je hier meer over wil weten en wilt zien waar deze ambacht allemaal toe kan leiden, ben je bij het Fondouk el-Nejjarine aan het juiste adres. Vrij vertaald is dit het museum van houtbewerking en houten kunst. Het gebouw betekent letterlijk vertaald ‘de herberg van de houtbewerkers’ en dateert uit de zeventiende eeuw. Opvallend zijn dan ook de vele houten elementen die terug te vinden zijn in het gebouw. In de loop der eeuwen heeft het gebouw een hoop verschillende functies gehad. Zo is het ook nog een periode een politiebureau geweest ten tijde van de Franse overheersing. Enkele interessante elementen aan het gebouw zijn de met hout afgewerkte pilaren van de corridor door die het binnenplein markeert. Ook de met hout bewerkte façade bij de ingang van het gebouw is erg indrukwekkend. Tal van kleine Moorse elementen zitten bewerkt in het hout. Naast de prachtige houten elementen kom je hier ook weer hele mooie mozaïeken tegen.

Gesitueerd aan de rand van de Medina van Fez vind je het museum Dar el-Batha. Alleen al het gebouw dat dateert uit de negentiende eeuw is van adembenemende schoonheid. In het bouwwerk is het museum voor Marokkaanse volkskunst ondergebracht. Enkele van de topstukken van het museum zijn een mooie collectie geknoopte tapijten en typisch aardewerk voor deze regio. Het museum is hier gehuisvest sinds 1915. Naast de prachtige collectie waar je meer leert over de geschiedenis van vele typische Marokkaanse ambachten, is het gebouw zelf ook prachtig. Zo is er een prachtig binnenplein dat geheel is ingelegd met tegels en mozaïek. Het gebouw lijkt alsof het zo uit het boek van de sprookjes van duizend en één nacht komt. Let ook op de prachtige afwerkingen van de façades en de zuilen aan de binnenzijde van het gebouw. Natuurlijk vind je hier ook weer de typische Marokkaanse houten elementen terug.

Eén van de meest centraal gelegen stadsdelen van Fez is Fes el-Jedid. Vrij vertaald is dit het ‘nieuwe’ stadsdeel van Fez. Ooit toen men dit stadsdeel stichtte heeft men hier de naam nieuw aangegeven, maar dit is inmiddels al wel weer even geleden; namelijk uit de dertiende eeuw. Hier vind je geen kronkelige straatjes in een labyrint van dicht op elkaar gebouwde huizen. Dit deel van de stad is namelijk gebouwd buiten de stadsmuren en is te danken aan de Merinidische machthebbers. Dit deel is wat grootser en wat weidser opgezet dan het oudere deel van Fez. Hier was dan ook ruimte voor omdat de stadsmuren geen beperkende invloed hadden op de grootte van dit stadsdeel. Je kunt in het stadsdeel ook wel zien dat het de Meriniden wel voor de wind ging. Hier kom je de typische gouden deuren tegen, de paleizen, imposante moskeeën en medersa’s. Een van de paleizen die hier dus ook te vinden is, is het koninklijk paleis Dar el-Makhzen. Ook heeft de wijk toegang tot andere interessante delen van Fez, zoals de Joodse wijk en het joodse kerkhof.

Waar wij hier in Nederland bekend zijn om ons Delfts blauw aardewerk, is ook Fez bekend om zijn typisch blauwgekleurde keramiek. In het geval van de keramiek die uit Fez komt gaat het vaak om aardewerk dat werd gebruikt in mozaïeken. Buiten de stad liggen de keramiekfabrieken. Hier kom je veel meer te weten over het productieproces van de beroemde keramiek. De beroemde mozaïeksteentjes worden hier allen handmatig uitgehakt. Wanneer je deze aandacht aanschouwt krijg je veel bewondering voor het eindproduct. De werklieden zijn erin gespecialiseerd om allerlei vormen uit te hakken. Zo kun je denken aan ruitjes, krulletjes, sterretjes en nog allerlei andere figuren die zij top op zeer klein niveau weten te produceren. Vervolgens wordt het uitgehakte mozaïek ondersteboven in een mal gelegd zodat de stukjes vanuit de onderzijde kunnen worden gevoegd. Het uiteindelijke eindproduct van deze prachtige mozaïeken kun je terugvinden in bijvoorbeeld fonteinen, tafels en ook bij opgesierd de façades.

Fez is zeer bekend om zijn prachtige geknoopte tapijten. Het is dan ook zeer de moeite waard om een tapijtweverij te bezoeken. Ze laten ze zien welke materialen er worden gebruikt voor welk type tapijt. Ook kun je zien welke werktuigen er worden gebruikt om de tapijten te weven. Uiteindelijk resulteert het harde werk van deze ambachtslieden in prachtige tapijten in alle soorten en maten. Bovendien ook voor elk budget. Naast dat de meeste tapijtweverijen graag aan de bezoekers laten zien hoe het proces in zijn werk gaat, is er uiteraard na een introductie over deze oude ambacht ook de mogelijkheid om het één en ander aan te schaffen. De kans is zelfs groot dat je bij een bezoek aan een weverij met een tapijtje naar buiten loopt. Uiteindelijk is dit toch de manier waarop deze lieden hun brood verdienen. Let er wel op dat je goed over de prijs onderhandeld, want het kan altijd nog wel wat af ten opzichte van het openingsbod van de verkoper.

In de joodse wijk, bekend onder de naam Fés el-Jidid, kun je ook de joodse begraafplaats bezoeken. Lange tijd was dit één van de beschermde gebieden waarin joden zich konden vestigen zonder direct bang te moeten zijn om vervolgd te worden. De joden die hier woonden leefden onder de bescherming van de moslims. Een van de hoogtepunten van een bezoek aan de joodse wijk is de joodse begraafplaats. Net als bij vele andere joodse begraafplaatsen valt hier ook direct op hoe dicht de grafstenen op elkaar staan. Wat ook indrukwekkend is, is het feit dat alle graven hier wit zijn. Wanneer je goed naar de verschillende grafstenen kijkt zal je ook opvallen dat er tamelijk veel kindergraven tussen zitten. Er moet hier dus een periode geweest zijn waarin de kindersterftecijfers onder de joodse bevolking van Fez enorm hoog waren. De begraafplaats ligt aan de rand van de wijk en zo kijk je langs de ene kant tegen de huizen van de stad en langs de andere kant over de groene omgeving.